A. Drygas, Poznań

A. Drygas (1898-1939; produkcja instrumentów: ok. 1917 (1922?) – ok. 1935) – wytwórnia pianin w Poznaniu; rodzinna firma należąca do Antoniego Drygasa (21.V.1847-13.V.1917) i jego syna, Hieronima Kazimierza Drygasa (30.IX.1891-16.X.1968).

Założony przez Antoniego Drygasa w 1898 skład pianin, fortepianów i fisharmonii, z dołączonym później (ok. 1908) warsztatem naprawczym, po śmierci założyciela (1917, lub nawet, jak uważa Rottermund, 1922) został przekształcony przez syna w fabrykę pianin, działająca nadal pod nazwą „Antoni Drygas” oraz „Wielkopolska Fabryka Fortepianów i Pianin”, lub też „Wielkopolska Parowa Fabryka Fortepianów” (fortepiany tej firmy są nieznane i raczej nigdy nie istniały).

W związku z kryzysem lat 1929-1935, produkcję pianin najpierw zmniejszono, a ok. 1935 zaprzestano zupełnie. Mimo to, wyprodukowane pianina były bardzo dobrej jakości (m.in. licznie nagradzane na wystawach) i do dzisiaj często są spotykane na rynku wtórnym.

Kazimierz Drygas (1891-1968), syn założyciela firmy Antoniego Drygasa, był uczniem i pracownikiem kilku niemieckich fabryk fortepianowych, w tym Eduarda Seilera w Legnicy. Urodził się w Fuldzie, gdzie ojca zesłano za nauczanie w Poznaniu w języku polskim (Antoni Drygas, dr filologii klasycznej, był nauczycielem w szkole średniej). Po powrocie do Poznania stał się wspólnikiem ojca (prowadził warsztat naprawczy od ok. 1912), a po jego śmierci (1917 lub 1922) rozwinął działalność, otwierając fabrykę. Brał udział w powstaniu wielkopolskim (otrzymał za to medal). Po 1935 ograniczył się do handlu i remontów pianin i fortepianów, podczas wojny działał w ruchu oporu (dostał za to medal), zaś budynki fabryczne doszczętnie spłonęły w roku 1945. Po wojnie nadal prowadził pracownię naprawczą, już pod innym adresem; był również pełnomocnikiem rządu kierującym pozostałym mieniem fabryki Ed. Seilera w Legnicy.

Co do kwestii rozpoczęcia produkcji: wiedząc, jak wyglądała sytuacja społeczno-polityczna w Poznaniu w okresie I wojny światowej, powstania wielkopolskiego, walk o polskość miasta – ciężko jest sobie wyobrazić, żeby w tak gorącym okresie, kiedy cały metal szedł na potrzeby armii pruskiej (organy poznańskiej fary oraz liczne inne instrumenty mogą co-nieco powiedzieć o ekspropriacji swoich piszczałek w owym czasie…), ktokolwiek rozpoczął tak ryzykowne przedsięwzięcie, jak produkcja pianin. Produkcja mogła mieć miejsce wówczas, gdy stwierdzono zwiększony popyt na pianina i sprawa obiecała być opłacalną. Pod tym względem rok 1922 wygląda o wiele bardziej sensownie, niż 1917.

Ogólna liczba instrumentów wyprodukowanych przez fabrykę „A. Drygas” nie jest znana. Vogel podaje informację, iż od 1922 roku produkcja pianin wynosiła 6 instrumentów miesięcznie. Gdyby przyjąć tę liczbę za średnią podczas całego okresu produkcji, ogólna liczba wyprodukowanych pianin oscylowałaby wokół 1000-1400 instrumentów (w zależności od tego, czy produkcję rozpoczęto w 1917, czy, co pewniej, w 1922 r.); są to jednak tylko spekulacje, bo z pewnością pianin powstało więcej. Rottermund wskazuje na istnienie pianina numer 5871, datując je ok. 1925 rokiem. Jednak nie ma pewności, czy któraś cyfra nie została dodana do numeru sztucznie. Nie można więc wykluczyć, że pianino nr 5871 w rzeczywistości jest zaledwie 871. wyprodukowanym instrumentem. W tym świetle największy znany numer pianina Drygasa – 6610 – może oznaczać 1610. pianino.

Pianina sygnowane były „A. Drygas, Poznań”. W ten sposób Kazimierz uczcił pamięć swego ojca.

Udział w wystawach:

1928, Paryż – Grand Prix, medal złoty
1928, Wilno – medal złoty
1928, Katowice – medal złoty
1929, Poznań (Powszechna wystawa krajowa) – wielki medal złoty, Dyplom Zasługi, medal państwowy
1929?, Florencja – wielki medal złoty.

Adres firmy w Poznaniu: