Quantcast
Channel: Historia – Ars Polonica
Viewing all articles
Browse latest Browse all 21

G. Wolkenhauer, Stettin

0
0

G. Wolkenhauer (1853/1871-1945?) – najbardziej znana, najdłużej działająca i być może najlepsza manufaktura pianin i fortepianów w Szczecinie. Uważana była za „słynną”, jej pianina osiągały wysoką cenę; udzielano na nie nawet dziesięcioletnią gwarancję.

Założycielem firmy, pierwotnie jako składu i pracowni naprawczej, był Georg Wolkenhauer. Od 1857 współwłaścicielem, a niebawem i jedynym właścicielem zakładu, został jego brat Richard Wolkenhauer (1835-1905; czasem rok urodzenia podaje się jako 1839).

Produkcję instrumentów rozpoczęto dopiero w 1871 roku, po przejęciu zakładu szczecińskiego fabrykanta fortepianów Ferdinanda Hueta, który stał się bazą startową dla rozpoczęcia własnej produkcji. Richard Wolkenhauer postarał się o wyjście na szerszy rynek krajowy, w którym to celu zakupił dwie inne manufaktury fortepianowe – berlińską W. Biese oraz drezdeńską Johann Kühse. Prowadzone przez Wolkenhauera wytwórnie zaczęły osiągać istotne sukcesy, zaś sam Wolkenhauer zdobywał coraz to nowe tytuły dworskie (np. Hoflieferant - „dostawca dworu”). Jednak należy pamiętać, że w owym czasie wystarczyło wysłać jeden choćby i niezamówiony („w prezencie”) instrument do zamku którejś księżnej z łaskawie panującej familii, żeby móc z automatu tytułować się „dostawcą dworu” lub innym „nadwornym fabrykantem fortepianów królewny Józefiny Brazylijskiej”. W ten oto sposób co drugi fabrykant fortepianów w Wiedniu posługiwał się długą listą najróżniejszych możliwych tytułów. Sytuację polepszał dodatkowo fakt, że Niemcy były mocno podzielone, i w każdej większej mieścinie istniał swój własny suwerenny „dwór”, niegardzący darowanymi fortepianami czy pianinami.

Po śmierci Richarda Wolkenhauera (1905) firmę prowadzili kolejno: wdowa Richarda Karoline, córka Lina (po mężu Wartenberg) oraz jej syn Kurt Wartenberg.

W epoce największego rozkwitu firmy G. Wolkenhauer (lata 1880-te) jej instrumenty sprzedawano w okolicznych ziemiach Niemiec oraz eksportowano do Szwecji, Norwegii oraz na ziemie polskie (Poznań, Bydgoszcz).

„G. Wolkenhauer” – to najczęściej spotykane dzisiaj na rynku wtórnym szczecińskie pianina. Wolkenhauer produkował również fortepiany, które należą dzisiaj do rzadkości i na rynku wtórnym nie są raczej spotykane. Znane są jednak patenty fortepianowe Richarda Wolkenhauera, które z pewnością stosował w instrumentach własnej konstrukcji.

Znane są też fisharmonie jego produkcji, choć również bardzo dziś rzadkie.

Ciężko jest oszacować liczbę instrumentów wyprodukowanych przez Wolkenhauera. Znane są numery seryjne przekraczające 70.000, jednak nie wiadomo, czy instrumentów powstało rzeczywiście tyle. Raczej na pewno nie. Nie widziałem, na przykład, żadnego Wolkenhauera o numerze pomiędzy 12.226 a 42.204. Jeżeli przyjąć, że liczby powyżej 42.000 odnoszą się do połowy lat 1890-ych (na co wskazuje konstrukcja i zdobnictwo pianina), a produkcję rozpoczęto dopiero w 1871, musiałoby to oznaczać skalę produkcji na poziomie ok. 1700 pianin rocznie – i to na samym początku działalności, co wydaje się absolutnie nierealnym. Gdyby rzeczywiście powstało tyle instrumentów, dziś Wolkenhauerów na rynku wtórnym byłoby co najmniej dwa razy tyle, co Trautweinów. Tymczasem jest ich dwa razy mniej. Nawet hipotetyczne przejęcie numeracji warsztatu Ferdinanda Hueta nie wyjaśnia sprawy, jako że Huet wyprodukował niezbyt wiele instrumentów.

Nie można też wykluczyć, że Wolkenhauer przejął numerację seryjną wytwórni W. Biese lub J. Kühse, co pozwoliło mu w pewnym momencie „skoczyć” w numeracji mocno do przodu. Jednak dzisiejszy stan badań nie pozwala stwierdzić tego definitywnie.

Wysoce zastanawiającym jest też zauważalny brak na rynku wtórnym pianin Wolkenhauera, które byłyby wyprodukowane po zakończeniu I wojny światowej. Najczęściej spotykanymi pianinami Wolkenhauera są instrumenty z lat 1880-1900, krzyżowe (sporadycznie jeszcze prostostrunowe) i górnotłumikowe. Spotkałem się z zaledwie trzema pianinami dolnotłumikowymi Wolkenhauera. Tymczasem, od ok. 1905 roku pianina dolnotłumikowe zaczynają absolutnie dominować na rynku (wyjątkiem była chyba tylko firma Blüthnera). Nie można zatem wykluczyć, że produkcję pianin Wolkenhauera w tym okresie zakończono lub mocno ograniczono.

W świetle ostatnich badań można stwierdzić z 99% pewnością, iż liczba wyprodukowanych przez Wolkenhauera pianin, fortepianów i fisharmonii nie przekroczyła 10 tysięcy. Z pewnością rzędu 50% można stwierdzić, że nie przekroczyła ona nawet liczby 5 tysięcy.

Numery seryjne pianin Wolkenhauera i próba ich datowania.

Udział w wystawach:

  • 1881, Królewiec (medal srebrny);
  • 1881, Kołobrzeg (medal srebrny);
  • 1883, Gorzów Wielkopolski (medal srebrny).

Adres firmy w Szczecinie:

(1874-1920) pałacyk Velthusena, Louisen-Strasse 13 (obecnie ul. Staromłyńska 13).

Frazy kluczowe z wyszukiwarki, prowadzące na tę stronę:

  • wolkenhauer stettin (15)
  • g wolkenhauer stettin (13)
  • pianino wolkenhauer stettin (12)
  • wolkenhauer pianino (10)
  • pianino g wolkenhauer stettin (9)
  • wikipedia wolkenhauer fortepiano stettin (6)
  • wolkenhauer (5)
  • g wolkenhauer stettin pianos (4)
  • volkenhauer pianino (2)
  • numeracja pianin wolkenhauera (2)
  • g volkenhower (2)
  • wolkenhauer piano (1)
  • wolkenhauer allegro (1)
  • wolkenhauer klavier stettin (1)
  • stattin pianos (1)
  • rzadkie szczecińskie pianina (1)
  • pianino wolkenhauer stettin cena (1)
  • wolkehauer (1)
  • pianino wolkenhauer cena (1)
  • fisharmonia hoflieferant italien (1)
  • g wolkenhauer ceny (1)
  • g wolkenhauer piano (1)
  • ile moze kosztować pianino marki nowicki z 1900 r (1)
  • löwenfüße johann kühse (1)
  • manufaktóra pianin (1)
  • pianinas wolkenhauer (1)
  • pianino g wolkenhauer cena (1)
  • pianino g wolkenhauer stettin cena (1)
  • pianino georg wolkenhauer (1)
  • firma wolkenhauer (1)

Viewing all articles
Browse latest Browse all 21

Latest Images

Trending Articles